မေမ့ႏိုင္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခု

က်ေနာ္ တခ်ိန္ ေက်ာက္ေလာကမွာ က်င္လည္ခဲ့တုန္းက အေၾကာင္းေလး ေျပာျပခ်င္တယ္ဗ်ာ။ ေက်ာက္ေလာက ဆိုတာကလည္း ေျပာရခက္သား။ လူေတြသိေနတဲ့ပြဲစား ဆိုတာထက္ ပိုျပီးေျခလိမ္တဲ့သူေတြေပါ့။ ေက်ာက္ေလာကရဲ႕ စည္းကမ္းေတြအရ ေျပာျပီးစလစ္၊ ကိုယ္ျဖစ္ကိုယ္ခံ၊ အၾကံတူရင္ ဦးသူစား ဆိုေတာ့ကား ေတာ္ေတာ္ေလးကို မလြယ္တဲ့ ထံုးစံၾကီးပါ။ ဂတံုးေပါထိပ္ကြက္ဖို႔ ေခ်ာင္းေနၾကတာဆိုေတာ့ ေျမြေျမြခ်င္းေျချမင္ ဖို႔ကလည္း အေရးၾကီးတာေပါ့။

ေက်ာက္သမားေတြ အေခၚအေဝၚေတြအရ ဘုရားစူးစိန္ဆိုတာ စိန္စစ္စစ္ကိုေျပာတာပါ။ “ဘုရားစူးရပါေစဗ်ာ။ စိန္အစစ္ပါ” လို႔ဆိုတဲ႔ သေဘာေပါ့ေလ။ အဲဒါကို လုပ္ခ်င္တဲ့သူက ဘာေျပာတယ္မွတ္လဲ ဘုရားဖူးစိန္ တဲ့ေလ။ သိပ္ျပီးမႏူးမနပ္ဆို ခံေပါ့။ ဘုရားဖူးစိန္ ဆိုမွေတာ့ ဘုရားဖူးရံုပဲေလ။ စစ္တယ္မစစ္ဘူးမွ မေျပာတာ။ ေျပာင္ေခါင္းစိမ္းဆိုတဲ့ ေက်ာက္ကိုလည္း ဖန္ေခါင္းစိမ္း၊ ေကာ္နဲ႔ကပ္ထားတဲ့ ပတၱျမားကိုလည္း ကပ္ထည္ဆို ကပ္တယ္ေပါ့။ အဲလိုမေျပာဘူး။ ႏွစ္လႊာပတၱျမား တဲ့ေလ။ မသိရင္ပဲ မင္းတုန္းမင္းၾကီး နားမွာပန္တဲ့ ပတၱျမားလိုလိုနဲ႔။ အမ်ားၾကီးေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္လည္း ေမ့တဲ့ဟာေမ့ကုန္ျပီ။ ေတာ္ေတာ္ေလး စကားၾကြယ္ၾကတဲ့ လူေတြ။ အဲလိုမ်ိဳး ခံလိုက္ရတဲ့သူဆိုရင္လည္း ေရာင္းသူမွာ အျပစ္မရွိ။ ဝယ္သူက အသံုးမက်မႈပဲေလ။

က်ေနာ့ အသိထဲက မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က အရင္က ေရွ႕ေန၊ အခု(အဲဒီ အခ်ိန္တုန္းက) ေက်ာက္သမား၊ ေက်ာက္ပြဲစား။ သူ႔ကိုက်ေနာ္ၾကားဖူးတဲ့ စကားေလးတစ္ခြန္း ေျပာျပဖူးတယ္။ ေလာကၾကီးမွာ လူသံုးမ်ိဳးရဲ႕စကားဆို သတိထားတဲ့။ အဲ့ဒီ သံုးမ်ိဳးက ေက်ာက္သမား၊ ေရွ႕ေန၊ ပြဲစား တဲ့။ ေတြးၾကည့္တိုင္းကို ရယ္ခ်င္ပက္က်ိ။ ေရွ႕ေနလုပ္တဲ့သူက အနားယူျပီး ေက်ာက္သမား၊ ပြဲစားလာလုပ္ေနတယ္ ဆိုေတာ့ဗ်ာ။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အရိုးမရွိတဲ့ တစ္ေနရာကေတာ့ အနားကိုမယူရေတာ့ဘူး။ သူ႔စကားဆိုလည္း ခ်င့္ယံုေပါ့။

မေကာင္းတာေတြ ေျပာေနေပမယ့္ ေကာင္းတာေလးေတြေတာ့ရွိသား။ ေက်ာက္သမား အမ်ားစု (တခ်ိဳ႕တေလေတာ့ မပါဘူးေပါ့ေလ။) အထူးသျဖင့္ တကယ္တမ္း ေက်ာက္ေလာကမွာ က်င္လည္ေနၾကသူေတြက ကိုယ့္စကားကိုေတာ့ တန္ဖိုးထားၾကပါတယ္။ ေျပာျပီးစလစ္ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ ကိုယ္ေျပာျပီးသားျဖစ္ေနရင္ ေငြဘယ္ေလာက္ကြာကြာ ဂရုမစိုက္ေတာ့ဘူး။ စကားတည္ဖို႔ပဲစဥ္းစားေတာ့တယ္။ ဟုတ္ေတာ့လည္းဟုတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်က္ေလာက္ျငိရင္ အိကနဲရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းရွိသကိုး။

ေက်ာက္ေလာကမွာ ေက်ာက္ၾကီးသမားနဲ႔ ေက်ာက္ေသးသမားဆိုျပီး ၂-မ်ိဳးရွိတယ္ဗ်။ ၁-ရတီမွာ ၅-လံုး၊ ၁၀-လံုး၊ အလံုး-၂၀ စသျဖင့္ပါတဲ့ ၁၀-လံုးစီး၊ ၂၀-စီးလို႔ေခၚတဲ့ ေက်ာက္ေသးကိုင္တဲ့ ေက်ာက္ေသးသမား နဲ႔ တစ္လံုးထဲကို ၀.၅-ရတီ(ငါးမူးကိုက္)၊ ၁-ရတီ၊ ၂-ရတီကေန ဒီထက္ၾကီးတဲ့ ရွိတဲ့ ေက်ာက္ေတြကိုင္တဲ့ ေက်ာက္ၾကီးသမားေပါ့။

ေက်ာက္ေသးသမားေတ ြကေတာ့ စံဆိုတာရွိတယ္။ သတ္မွတ္္ထားတဲ့ စံခ်ိန္ေတြနဲ႔ကိုက္တဲ့ ပံုမွန္ေစ်းနဲ႔ အလုပ္လုပ္ၾကတာေလ။ ေစ်းနည္းရင္နည္းတယ္။ မ်ားရင္မ်ားတယ္ ရွင္းတယ္။ ကားေစ်းကြက္ အိမ္ေစ်းကြက္လိုမ်ိဳးပဲေပါ့။

ေက်ာက္ၾကီးသမားေတြ အတြက္ကေတာ့ ေစ်းမ်ားသြားလည္း ငါ့ကို ေစ်းမွန္နဲ႔မေရာင္းဘူး ဆိုတာမ်ိဳးမရွိသလို။ ေစ်းနည္းသြားလည္း အေခ်ာင္ရလိုက္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳး သေဘာမထား။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေစ်းကြက္က ပါးစပ္ထဲက ေစ်းကြက္ေလ။ စံခ်ိန္ေတြနဲ႔ကိုက္ထားတဲ့ ေစ်းၾကမ္းက လြဲရင္ ၾကိဳက္ေစ်းနဲ႔ပဲ အလုပ္လုပ္ၾကတာကိုး။ ၾကိဳက္ေစ်းဆိုတာကို တိတိက်က် ထပ္ခြဲေျပာရရင္
၁) ေရာင္းသူ၏ ၾကိဳက္ေစ်း = ေစ်းၾကမ္း + ဝယ္မည့္သူ၏ တန္ဖိုးထားမႈ + ဝယ္မည့္သူ၏ ဝယ္ႏိုင္မည့္ အျမင့္ဆံုးေစ်း
ဝယ္သူ၏ တန္ဖိုးထားမႈ ဆိုတာ ဘာအတြက္ဝယ္မွာလဲ၊ ဘယ္သူ႔အတြက္ဝယ္မွာလဲ၊ ဘာလုပ္ဖို႔ဝယ္မွာလဲ နဲ႔ အျခားအေၾကာင္းေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဝယ္မယ့္သူက အေမ့အတြက္ လက္ေဆာင္ဝယ္ေပးမွာလား။ ခ်စ္ခ်စ္အတြက္လား။ ေပးကမ္းဂါရဝျပဳရမယ့္သူအတြက္လား။ ဒါမ်ိဳးဆို ထိထိမိမိေလးႏွပ္ေပေတာ့။ ေက်ာက္သမားခ်င္း ဝယ္ေရာင္းဆိုရင္ေတာ့ သိပ္ႏွပ္လို႔မရ။
၂) ဝယ္သူ၏ ၾကိဳက္ေစ်း = ေစ်းၾကမ္း + ေရာင္းမည့္သူ၏ အေနအထား + ေရာင္းမည့္သူ၏ ေရာင္းႏိုင္မည့္ အနိမ့္ဆံုးေစ်း
ေရာင္းသူ၏ အေနအထားဆိုတာက ဘာအတြက္ေရာင္းတာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ေရာင္းတာလဲ နဲ႔ အျခားအေၾကာင္းေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ေရာင္းမယ္ သူက စေမာေလးကို အိမ္ခန္းငွားထားေပးဖို႔လား။ ဗိုက္နာလို႔ ေရာင္းတာလား။ မိန္းမကေလးေမြးဖို႔ ေရာင္းတာလား။ စသျဖင့္ေပါ့ေလ။

ဥပမာေျပာရရင္ က်ေနာ္ၾကားဖူးတာ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္ဆီက သိန္း-၁၀၀နဲ႔ ေခၚထားတဲ့ စိန္တစ္လံုးကို အဂၤလန္က ေတာ္ဝင္မိသားစုထဲက တစ္ေယာက္က သူ႔ဇနီးေလာင္းကိုဝယ္ေပးဖို႔ လိုခ်င္ေတာ့ ေစ်းေမးလိုက္တာ အဲ့ဒီဂ်ဴးက ခ်က္ခ်င္းပဲ သိန္း-၂၀၀ ျဖစ္သြားသတဲ့။ သိန္း-၂၀၀လည္း ဝယ္သြားပါတဲ့အျပင္ သူက ဂ်ဴးကိုေက်းဇူးေတာင္ တင္သြားပါေသးတယ္။ ဒါဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ အရင္ေစ်းသိန္း-၁၀၀နဲ႔ ဝယ္ရင္ သူ႔ဇနီးေလာင္းအတြက္ သိန္း-၁၀၀တန္ စိန္ကိုဝယ္ေပးရာေရာက္ျပီး။ အခုေစ်း သိန္း-၂၀၀နဲ႔ ဝယ္ေတာ့ သိန္း-၂၀၀တန္ ဝယ္ေပးတယ္ရယ္လို႔ ျဖစ္သြားျပီေလ။ အဲဒါကို ေက်ာက္ေလာကလို႔ေခၚသဗ်။

ဒါတင္မဟုတ္ေသးပါဘူး ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ကိုယ္ေတြ႕ေလးပါ။ က်ေနာ့ဆရာနဲ႔ ေတာင္ၾကီးကို ေရာက္တုန္းကေပါ့။ ဆရာ့ဆီက ပညာေတြ ေတာ္ေတာ္ရလိုက္သလို ေက်ာက္သမားဆိုတာ ဒါပါလားလို႔ ေတာ္ေတာ္နားလည္သြားတယ္။ ဒီလိုဗ် ေတာင္ၾကီးသြားတာကလည္း ေက်ာက္အေရာင္းအဝယ္ကိစၥပဲ။ ဟိုေရာက္လို႔ ၂ရက္ေလာက္ေနေတာ့ တျခားေက်ာက္သမား တစ္ေယာက္က ေက်ာက္ေလးတစ္လံုး ျပခ်င္လို႔တဲ့ေလ။ ဆရာကလည္း လက္ခံျပီး ခ်ိန္းလိုက္တာေပါ့။ ဟုိတယ္မွာ ေန႔လည္ပိုင္း ေကာ္ဖီေသာက္ရင္းေပါ့။

လူေရာက္လာေတာ့ စတိုင္ပန္နဲ႔ အကၤ် ီလက္ရွည္နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ဝတ္ထားတဲ့ အိႏၵိယကျပား တစ္ေယာက္ပါ။ အသားကျဖဴျဖဴ ရုပ္ကေျဖာင့္ေျဖာင့္နဲ႔ပါ။ အခ်င္းခ်င္းမိတ္ဆက္ ေကာ္ဖီေသာက္ရင္း ေက်ာက္ထုတ္ျပေတာ့။ အရည္ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတဲ့ ပတၱျမားလို႔ထင္ရတဲ့ Gernet ေက်ာက္နီေလးတစ္လံုးပါ။ ျမန္မာေငြ ၅၀၀-က်ပ္ ေလာက္ပဲတန္ပါတယ္ သဘာရင့္ ဆရာအတြက္က ခြဲႏိုင္ေပမယ့္ ေတာ္ရံုလုပ္သက္နဲ႔ ခြဲလို႔မရႏိုင္တဲ့ ေက်ာက္တစ္လံုးျဖစ္လို႔ မသိရင္ခံသြားရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကိုဆရာကသိေပမယ့္ ငါ့ကိုလုပ္ရေကာင္းလားလို႔ ေဒါသလံုးဝထြက္မလာပါဘူး။ ဘယ္ေစ်းလဲလို႔ေမးပါတယ္။ သူက ဆရာပဲသတ္မွတ္ပါတဲ့။ ဆရာကလည္း မသတ္မွတ္ပဲ သူ႔ကိုထပ္ေျပာခိုင္းပါတယ္။ သူကေျပာပါတယ္။ “၈သိန္းခြဲပဲေပးပါ” တဲ့ေလ။ ဒီေနရာမွာ ေတာ္ရံုပံုမွန္သူဆို ထရိုက္ဖို႔ပဲရွိပါတယ္။ ဆရာက ဒီမွာလည္း ဘာမွမျဖစ္ေသးပါဘူး။ “က်ေနာ္အဲေလာက္မေပးႏိုင္ဘူးဗ်ာ” တဲ့။ အဲဒီေတာ့သူက “ဒါဆိုလည္း ဆရာေပးႏိုင္မယ့္ ေစ်းကိုေျပာပါ က်ေနာ္ေလွ်ာ့ေပးႏိုင္ရင္ ေလွ်ာ့ေပးရမွာေပါ့” လို႔ျပန္ေျပာပါတယ္။ ဆရာကလည္း ခပ္တည္တည္နဲ႔ပဲ “က်ေနာ္ ၃၀၀ ေပးမယ္ဗ်ာ”။ အဲဒီေတာ့သူကလည္း ခပ္တည္တည္ပဲ “၅၀၀ေတာ့ေပးပါဗ်ာ။ က်ေနာ့အတြက္ လက္ဘက္ရည္ဖိုးေလးေပါ့” တဲ့ေလ။ အဲလိုနဲ႔ အဲ့ဒီေက်ာက္က အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္သြားတဲ့အျပင္ သူတို႔ ၂ေယာက္က ေနာက္ပိုင္းမွာ အေတာ္ေလးရင္းႏွီးတဲ့ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္မိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္သြားၾကေလေရာဗ်ာ။ နားကိုမလည္ႏိုင္ေအာင္ပါပဲ။ မိတ္ေဆြဆိုတာကို ကြ်မ္းက်င္မႈဘယ္ေလာက္ရွိပါတယ္ ဆိုတာနဲ႔ပါ အေရာင္းအဝယ္ထည့္ လုပ္လိုက္သလိုပဲ။

ကဲစဥ္းစားသာ ၾကည့္ပါေတာ့ဗ်ာ ေက်ာက္ေလာကဆိုတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္းကို။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူဆိုတဲ အတၱသမားေတြဆိုေပမယ့္ တျခားေလာကနဲ႔မတူတဲ့ ဟန္ခ်က္ေလးေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေနတဲ့ အဲဒီေလာကကို က်ေနာ္ႏွစ္သက္ေနဆဲပါဗ်ာ……..။

ဗီလိန္